بازار دارو در حال حاضر به مسالهای پیچیده و گره کور برای دولت تبدیل شده است. از آن سمت بیماران به افزایش افسارگسیخته قیمت دارو و کمبود برخی اقلام در بازار اعتراض دارند و از سوی دیگر تولیدکنندگان دارو میگویند هزینههای تولیدشان بالا رفته و چنانچه دولت بخواهد همچنان قیمت دارو را سرکوب کند تعداد زیادی از کارخانههای داروی ایران تعطیل میشوند. در این دو راهی کارشناسان تقویت پوشش بیمهای داروها را به عنوان راهکار مطرح میکنند اما دست دولت تنگ است و به حد کافی برای پوشش بیمهای افزایش قیمت انواع دارو پول ندارد. این مشکلات باعث شده است که دولت برای حل مساله بازار دارو سرگردان شود و خبرهای متناقضی در این زمینه بدهد.
تناقضگویی درباره حذف ارز ترجیحی دارو
در شرایطی که سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده که دیگر چیزی با عنوان ارز ۴۲۰۰ تومانی نداریم، وزارت بهداشت اعلام میکند که فعلا خبری از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو نیست اما مشکلات صنعت دارو به همین جا ختم نمیشود. تولیدکنندگان دارو میگویند هزینههای تولید سر به فلک گذاشته و دولت برای مهار بازار قیمتها را سرکوب میکند و تولیدکننده زمینگیر شده است و بیماران که هربار با کمبود نوعی دارو در بازار مواجه میشوند از جهش قیمت دارو شاکی هستند.
علی فاطمی، نائب رئیس انجمن داروسازان به سپید میگوید که جهش قیمت دارو درباره داروهای وارداتی و داروهایی اتفاق افتاده که با ارز نیما مواد اولیهشان وارد شده است و درباره سایر اقلام دارو، دولت نرخها را سرکوب میکند و موجب ضرر و زیان تولید کننده شده است.
از آن سمت یک عضو کمیسیون بهداشت مجلس در واکنش به نامه سندیکای صاحبان صنایع دارو و گلایه شرکتهای دارویی از قیمتگذاری دستوری دارو عنوان میکند که تولیدکننده هم بر سر تصمیم حذف یا حفظ ارز ترجیحی از سوی دولت، سردرگم است و قیمت فعلی دارو برای تولیدکننده صرف ندارد و در حال ضرر و زیان دادن، هستند. از سوی دیگر شورای قیمتگذاری هم همکاری لازم را برای افزایش قیمت داروها انجام نمیدهد.
بنا به گفته همایون سامهیح نجفآبادی، مجلس هم مطرح کرده است که قیمتها باید در حد شهریور ماه ۱۴۰۰ حفظ شود و در صورتی که افزایش داشته باشد، بیمه باید مابهالتفاوتش را بپردازد، ولی بعید است که بیمه چنین شرطی را بپذیرد چرا که توانایی پرداخت این مبلغ را ندارد و در مجموع کلاف حذف ارز ترجیحی دارو پیچیده شده است.
نجفآبادی، در گفتگو با انتخاب درباره تناقضات حذف یا حفظ ارز ترجیحی دارو، عنوان کرد: «صحبتها متناقض است؛ یک بار وزارت بهداشت اعلام میکند که ارز ترجیحی را تا بهمن ماه حفظ میکند و یکبار دیگر از حذف آن خبر میدهد. واقعیت این است که تولیدکننده در این مورد سردرگم است. میرود تامین اعتبار کند و ارز بگیرد، اما متاسفانه تامین ارز برایش انجام نمیشود و به همین علت دچار مشکل شدهاند. در هر حالت قیمت فعلی دارو برای تولیدکننده صرف ندارد و در حال ضرر و زیان دادن، هستند. از سوی دیگر شورای قیمتگذاری هم همکاری لازم را برای افزایش قیمت داروها انجام نمیدهد.»
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد: «صحبتی که شده این است که بالاخره ما باید کارخانههای داروسازیمان را حفظ کنیم. در صورتی که آن کارخانهها متضرر شوند و در نهایت به تعطیلی بیانجامد، این به ضرر ماست. از طرفی بحثی که مجلس کرده این است که قیمتها باید در حد شهریور ماه ۱۴۰۰ حفظ شود و در صورتی که افزایش داشته باشد، بیمه باید مابهالتفاوتش را بپردازد.»
بیماران شاکی از افزایش قیمت دارو
از سوی دیگر دولت با انتقادها و در مواردی تجمع بیماران در اعتراض به افزایش قیمت و کمبود دارو مواجه است.
حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ضمن انتقاد از افزایش قیمت دارو به تسنیم گفت: «بنده در جلسه اخیر ستاد ملی مقابله با کرونا مسائلی را درباره افزایش قیمت دارو با رئیس جمهور مطرح کردم و رئیس جمهور به سازمان غذا و دارو دستور داد تا مسئله افزایش قیمت دارو را پیگیری کند.»
او افزود: «در جلسه ستاد مقابله با کرونا مستندات افزایش 3 الی 4 هزار قلم دارو که بخشی از آن در سال گذشته و برخی در سال جاری افزایش داشتند را به رئیس جمهور ارائه کردم تا کار کارشناسی در رابطه با این مسئله انجام شود و بتوان راهکاری برای افزایش قیمت دارو پیدا کرد.»
رئیس کمیسیون بهداشت مجلس ادامه داد: «در راستای دستور رئیس جمهور ، جلسهای با حضور وزیر بهداشت، مسئولان سازمان غذا و دارو و همچنین بنده با هدف بررسی افزایش قیمت داور تشکیل شد که قرار شد، مسئولان این سازمان ظرف 2 هفته افزایش قیمت دارو را ارزیابی و گزارشی ارائه دهد تا این جمعبندی به رئیس جمهور ارائه شود.»
شهریاری اضافه کرد: «علاوه بر این بنده در رابطه با افزایش قیمت دارو به رئیس جمهور نامه نوشتم و خواستار رسیدگی به این موضوع شدم.»
نماینده زاهدان در مجلس با تاکید بر اینکه قطعا مجلس موضوع افزایش قیمت دارو را پیگیری خواهد کرد، گفت: «مجلس در این زمینه قانون مصوب کرده که پرداختی مردم در رابطه با دارو و خدمات درمانی نباید نسبت به شهریور سال گذشته افزایش یابد که بر اجرای این مصوبه هم نظارت خواهد کرد.»
کمبود دارو به دلیل مشکلات تولید است
در این میان وزارت بهداشت که به نظر میرسد بالاخره کمبود و افزایش قیمت دارو را پذیرفته است، توضیح میدهد که افزایش قیمت دارو ناشی از مشکلات اقتصاد کلان و نرخ تورم عمومی و همچنین بروز مشکلات متعدد در تولید دارو است.
بهرام دارایی، رئیس سازمان غذا و دارو جهش قیمت دارو را ناشی از افزایش نرخ تورم عمومی میداند و میگوید که تورم روی همه کالاها اثرگذار است و قیمت دارو هم از قائده مستثنا نیست، اما فعلا با ارز دارو کاری ندارند!
به گفته رئیس سازمان غذا و دارو وقتی تورم حادث میشود برای همه کالاها اتفاق میافتد که قیمت دارو هم یکی از آنهاست.بهرام دارایی گفت: «باید اصلاح قیمت همراه با اصلاح پوشش بیمه انجام شود. یعنی همزمان پوشش بیمهای با قیمت جدید اعمال میشود و مردم هزینه اضافهای را برای داروهای بیمهای نسبت به سال ۱۴۰۰ پرداخت نمیکنند.»
دارایی در حاشیه یازدهمین همایش طلای سبز و دهمین همایش مکملهای غذایی و رژیمی، درباره هشدار سندیکای دارو در زمینه وضعیت بحرانی دارو در حوزه مالی توضیحاتی داد.
او افزود: «علیرغم اینکه ممکن است قیمت دارو تغییر کند، اما پرداختی مردم با بیمه افزایش نمییابد که این روند انجام میشود.طبیعی هم هست زیرا وقتی تورم حادث میشود برای همه کالاها اتقاق میافتد که دارو هم یکی از آنهاست. این اصلاح قیمت به تداوم تولید و گسترش آن کمک میکند.»
رئیس سازمان غذا و دارو گفت: «فعلا با ارز دارو هیچ کاری نداریم و ارز مانند سال ۱۴۰۰ پرداخت میشود. این اصلاح قیمت مبتنی بر تورم است که به زودی انجام میشود. زیرا ما سه ماه است که اصلاح قیمت نداشتیم و صنعت دارو حق دارد در زمینه نگرانیهایش صحبت کند،اما ما مطمئنا اجازه نمیدهیم تولید آنها دچار مشکل شود.»
دارایی درباره ذخایر دارویی و وضعیت کمبودها توضیح داد: «کمبودهای دارویی که اخیرا داریم بهدلیل بحث تولید داخلی است که اگر قیمتهایشان به زودی اصلاح شود، این کمبودها هم برطرف میشود.»
در نهایت اینکه کارشناسان توصیه میکنند که قیمت دارو واقعی شود و دولت مابهالتفاوت قیمت دستوری و نرخ واقعی را به صورت یارانه در اختیار شرکتهای بیمهای قرار دهد تا آنها افزایش قیمت دارو را پوشش دهند اما همایون سامهیح نجفآبادی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس به کمبود اعتبار دولت برای پوشش بیمهای افزایش قیمت دارو اشاره میکند و میگوید: «بعید میدانم بیمه چنین شرطی را بپذیرد چرا که توانایی این کار را ندارند و هم اکنون بدهیهای سنگینی از این بابت روی دست بیمهها مانده است.»
پیش از این وزارت بهداشت هم گفته بود که برای پوشش بیمهای افزایش قیمت دارو حداقل به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است اما دولت در بودجه سال ۱۴۰۱ تنها حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای این کار در نظر گرفته است.